Nhìn lại quá khứ để đúc kết ánh nghiệm cho hiện tại và định hướng cho tương lai. Thật vậy GĐPT Quảng Trị sơ khởi trong lúc tỉnh hội Phật giáo mới phôi thai nhưng đã nhanh chóng hình thành và chỉ trong vòng mấy năm đã phát triển đến cao điểm. Từ 1963 - 1975 GĐPT Quảng Trị đã phai nhiều tổn thương mất mát vô cùng to lớn không chí bởi sự hà khắc của chế độ Diễm Nhu mà còn bởi kẻ xấu ám hại và bãi chiến tranh khốc liệt đến từng viên ngói bụi cỏ, mất mát đến trang tài liệu cuối cùng và con người phải thất tán phiêu bạt muôn phương. Thế mà GĐPT Quảng Trị vẫn tồn tại, không chỉ một lần phục hồi cũng cố và tái phát triển ngày nay đã 19 năm, GĐPT Quảng Trị đã phát huy cả về số lượng lẫn chất lượng, có nhiều hoạt động sôi nối quy mô chưa từng có, viết thêm những trang sử mới đẹp đẽ vẽ vang cua một đơn vị GĐPT vốn nghèo nàn về tiền của vật chất và khó khăn chất chồng.
Từ những đúc kết ấy chúng ta có thể khăng định niềm tin rằng GĐPTVN nói chung, GĐPT Quảng Trị nói riêng sẽ tồn tại ổn định bền vững lâu dài và tiến triển cùng bước đi lên của GHPGVN trong thời đại hội nhập thế giới, hoà bình, văn minh tiến bộ và thịnh vượng của đất nước Việt Nam chúng ta.
Muốn phát triển hơn nữa tất cả HTr đoàn sinh GĐPT QuảngTrị trước hết phải giữ gìn truyền thống mến đạo yêu nước, không xa rời mục đích lý tưởng, đoàn kết lục hoà, trưởng dưỡng đạo .tâm và trang nghiêm giáo hội. Để mất truyền thống là tự đánh mất mình, không còn gì để gọi là GĐPT.
Nói gì thì nói, GĐPT phải đặt mục tiêu giáo dục đạo đức phẩm hạnh nhân cách lên hàng đầu, lấy tu tập GIỚI ĐỊNH TUỆ là nội dung cốt lõi của mọi hoạt động dưới bất cứ hình thức nào. Nhưng người HTr có nhân cách phẩm hạnh chỉ mới là điều cơ bản, nhưng chưa đủ chưa thích nghi trong thời đại tiến bộ ngày nay.
* Chúng ta không những chỉ nêu ra và phát huy các ưu điểm mà còn phải mạnh dạn nhìn vào các yếu kém để sưa chữa khắc phục. Chúng ta đang tụt hậu với thời đại . Các cấp hướng dẫn cần nhanh chóng tìm cách tổ chức hướng dẫn đào tạo cho HTr tiếp thu kiến thức rèn luyện kỷ năng c/huyên môn, nhất là về công nghệ thông tin hiện đại, cải tiến phương pháp hình thức sinh hoạt mới có thể đáp ứng được nhu cầu hiểu biết cửa đoàn sinh.
Một mảng hoạt động rất cần thiết và phù hợp với yêu cầu xã hội hiện nay lại là mặt hạn chế cua chứng ta. Đó là sự hội nhập vào cộng đồng, là hoạt động từ thiện xã hội theo đúng tinh thần mục đích GĐPT, để góp phần mình cùng xã hội ngăn chặn và đẩy lùi các tệ nạn xã hộ đang ngày càng có chiều hướng gia tăng như ình trạng sa sút dạo đức xã hội, trẻ em đi bụi đời, trộm cắp, cờ bạc, say sưa, ánh lộn, mại dâm, ma tuý, các vấn đề bức xúc khác như Ô nhiễm môi trường, tai nạn giao thông, HIV/AIDS, nghèo đói, thiên tai dịch bệnh... Nói như vậy không có nghĩa là ôm đồm bao biện cả xã hội, sức ta sao có thể đảm đương. Không có bài giáo lý nào dạy chúng ta hãy chờ đến lúc giàu có, quyền uy rồi mới làm việc thiện bố thí, hoặc việc thiện nhỏ thì không cần làm. Câu chuyện bà già cúng đèn, lúc chúng ta mới học đạo, chương trình thuở nào "mỗi đoàn viên một viên gạch cho mờ lia Bồ đề" hay "mỗi đoàn sinh một ấn ngạo tiết kiệm làm việc thiện mà đến mùa Vu Lan bội thu hàng tấn gạo, đến nay vẫn là bài học vàng, vẫn còn nguyên giá trị hiện thực để chúng ta bước chân vào xã hội.
Chúng ta có nguy cơ tụt hậu, xa rời quần chúng chừng nàochúng ta còn tự đóng khung trong bốn bức tưởng nhà chùa, tự cô lập, không giao lưu tiếp cận với xã hội.
Vấn đề tài chánh cũng cần xem xét lại, không lẽ có đặt chức danh trong cơ cấu nhân sự nhưng lại chỉ là hữu danh vô thực. Chúng ta thường' nói tổ chức chúng ta nghèo khó, nhưng chỉ ngồi than suông, khi cần tiền cho Phật sự thì phải chạy vạy anh buông xuôi hoặc được chăng hay chớ. Ở đời có biết bao nhiêu người làm nên sự nghiệp từ hai bàn tay trắng. Nếu chúng ta mạnh dạn, tích cực và thêm một ít sáng tạo thì phương hướng về tài chánh không phải là vấn đề nan giải muôn đời của GĐPT.
Một tồn tại mà từ lâu chúng ta từng tốn giấy mực, bàn thao nhưng việc đâu lại hoàn đó. Đó là thành lập Ban Bảo trợ GĐPT tỉnh. Thành lập BBT không hẳn chỉ vì mục đích cậy nhờ tiền bạc, vật chất, mà đây còn là một nét văn hoá truyền thống riêng có của
GĐPT. BBT là ảnh anh của các bậc tôn trưởng, bác chú cô dì anh em cua một gia đình. Thiếu BBT là thiếu một nơi nương tựa tinh thần mất đi một phần ý nghĩa cua hai tiếng GIA ĐÌNH đẹp đẽ.
Đành rằng sự phát triển của GĐPT rất cần có sự quan tâm che chở hổ trợ của chư vị tôn túc giáo phẩm, các ban ngành giáo hội và đặc biệt là sự tạo điều kiện thông thoáng trong tinh thần tin cậy thông cảm, giúp đỡ của lãnh đạo chính quyền, các ban ngành chức năng các cấp mới có thuận duyên anh tựu, nhưng những vấn đề nêu trên quả thật là bức thiết và quyết định sự phát triển cua GĐPT trong tương lai. Vấn đề còn lại là chúng ta có quyết âm, nổ lực và mạnh dạn vận động chúng hay không. Chứng ta có quyền tự hào về quá khứ nhưng không được phép tự mãn vì tự mãn luôn kèm theo hệ quả trì trệ và sa sút
Qua kinh nghiệm quá khứ, nhìn thành tựu hiện tai, với tất cả tinh thần kiên trì định lực chúng ta có thể tin tưởng một sự thật là GĐPT Quảng Trị sẽ còn ổn định phát triển bền vững và lâu dài.
THAY LỜI KẾT LUẬN:
Sau khi điểm qua cách khái lược quá trình 55 hình thành và hoạt động của GĐPT Quảng Trị 1953-2008 với những bước thăng trầm, những thành công cũng như những thất bại mất mát, những vui mừng cũng như tủi cực, nuối tiếc và hy vọng . . . cùng những biến
chuyển cua giáo hội và đất nước. Cuối cùng thì chúng ta cũng lại có được niềm tự hào và tin tưởng.
Tin tưởng đất nước Việt Nam thân yêu trường của độc lập hoà bình thống nhất tiến bộ văn minh, giàu mạnh sánh vai cùng thế giới.
Tin rằng đạo pháp vẫn trường tồn hưng hình cùng dân tộc. GHPGVN tiếp tục tiến bước đi lên ngang tầm thời đại trong sứ mạng hoàng pháp lợi sánh, hộ quốc an dân của Phật giáo Việt Nam.
Tin rằng GĐPT Quang Trị sẽ xúng đáng là một trong những đơn vị tiêu biểu của GĐPTTW không ngừng phát huy nội lực, tranh thủ tha lực tiến triển hơn nữa góp phần xây dựng ngôi nhà đạo pháp tính nhà ông bền trên quê hương Quảng Trị giàu đẹp.
Trước khi khép lại bản lược khảo này, chắc chắn tất cả HTr đoàn sinh GĐPT Quảng Trị chúng ta hôm nay không hẹn mà cùng chung một tâm khảm sâu sắc.
Thành kính niệm ân các bậc tôn túc tiền bối lãnh đạo giáo hội qua các thời kỳ, các vị cư sĩ tiền hậu công đức các cấp đã dày công cưu mang, khai sinh, giáo dưỡng, bảo bọc, xây dựng hộ trì cho GĐPT Quảng Trị không ngừng tiến bước đi lên.
Bồi hồi xúc động tưởng nhớ công lao to lớn của quý anh chị tiên phong sáng lập, quý anh chị thế hệ xây dựng phát triển GĐPT tỉnh nhà rực rỡ, quý anh chị thế hệ phục hồi củng cố cho tổ chức tồn tại đứng vững giữa lòng đất nước quê hương ... Hôm nay có nhiều anh chị đã vào nơi vĩnh viễn vô biên, có nhiều anh chị đang đi xa khắp bốn phương trời. Những người còn ở lại trên quê hương, kế thừa sự nghiệp hôm nay nhân lễ kỷ niệm 55 năm khai sinh GĐPT Quảng Trị, lòng hằng trân trọng mong mỏi kiếm trên một tên gọi quý mến thuở nào, một tấm tình thân yêu xưa cũ, những dòng thông tin ít ỏi, tâm tư vẫn nặng trĩu mối ân tình, làm sao cho ứng đạo đáp nghĩa đền ơn.
Lạy cầu chư Phật từ bi tiếp độ chư tôn đức đã sớm vào Niết bàn cao đăng Phật quốc, chư tôn đức hiện tiền pháp thể khinh an chúng sinh dị độ. Cầu nguyện anh linh chư vị cư sĩ tiền bối, công đức quý anh chị quá cố được trở về quê hương tịnh độ, kiến pháp tràng ư xứ xứ. Tha thiết mong rằng tất cả anh chị em chúng ta kẻ ở người đi, dù ở phương trời nào, vị thế nào chúng ta đều luôn luôn “vuit tươii ta biết trong lòng nhớ lòng . . . Đường tuy xa nhưng tình bao la và dù cách xa ngàn dặm nhưng gần " vì "chúng ta là hương gió mang đi ngàn phương, nguyện đem đem rác khắp nơi ánh vàng./.
Chư Phật luôn gia hộ cho tất cả chúng ta.
Mùa Đông Mậu Tý (ll/2008)
(Trích trong kỷ yếu 55 năm GĐPT Quảng Trị)
